Nga debati me Rron Gjinovcin dhe Besnik Boletinin lidhur me pazarin me tema të diplomes, https://www.youtube.com/watch?v=yTwCg_QuCtI

Që kjo dukuri të mos përkeqësohet edhe më tej, të merren këto veprime:

Edukimi:

1. Tema e diplomes të futet në gjimnaz si pjese e provimit të maturës – ashtu siç e ka bërë Austria. Nxënësi qe ndjek gjimnazin ai e ka synim universitetin dhe për të është vonë, shume vonë, që tek në përfundim të studimeve të njoftohet me shkrimin akademik, etiken dhe plagjiarizmin.

Transparenca:

2. Të bëhen publike dhe transparente të gjitha temat e diplomes, edhe në nivelin baçelor dhe master, për të gjitha Institucionet e Arsimit të Lartë, ku dihet emri i studentit, mentorit dhe komisionit. Dhe në fund të vitit akademik të bëhet transparente ngarkesa e secilit profesor me tema të diplomes.

3. Në çdo punim diplome, në faqen e dytë, studenti të nënshkruaj deklaratën nën betim, në të cilën qartë shprehet se punimi është kontribut i tij dhe në rast të plagjiaturës, shkeljes etike etj, do ti kontestohet diplomimi.

4. Koha që mentori e kalon me studentin në përgatitje dhe diskutim të jetë pjesë e ngarkesës, e fondit të orëve, të profesorit, ashtu siç llogariten orët e ligjëratave.

Softueri:

5. Softueri anti-plagjiaturë të jetë i detyrueshëm për secilin Institucion të Arsimit të Lartë, në fakt raporti nga softueri anti-plagjiaturë të jetë shtojcë e temës së diplomes. Një shembull i mirë https://akademia.al/

Sigurimi i cilësisë:

6. Periodikisht dhe në mënyrë të rastësishme të zgjedhën mostra të temave të përfunduara dhe të vlerësohen nga kolegët për nga përmbushja e kritereve akademike, në nivel të fakulteteve dhe gjetjet e këtyre raporteve të diskutohen me mentorët/profesorët, dhe pse jo edhe të behën publike.

7. Institucionet arsimore të aplikojnë incentiva për diplomën më të mirë të vitit (baçelor dhe master) dhe të inkurajojnë publikimin shkencor tek studentët në revista dhe konferenca.